17 Νοεμβρίου 2010: Ξαναπιάνοντας το νήμα των αγώνων της Άνοιξης
Μισό σχεδόν χρόνο μετά τα μεγάλα κινηματικά γεγονότα της άνοιξης, οι δρόμοι της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων γέμισαν χτες το απόγευμα ξανά από κόσμο. Δεν έχω εικόνα από τις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας, αλλά στην Αθήνα η πορεία του Πολυτεχνείου ήταν, από άποψη μεγέθους, αντάξια των εργατικών διαδηλώσεων της Άνοιξης και του Δεκέμβρη του 2008. Απ’ ό,τι φαίνεται ήταν η μεγαλύτερη πορεία του Πολυτεχνείου εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η αστυνομία μιλάει για 25.000 κόσμο, όμως οι εκτιμήσεις που δίνουν πάνω από 40.000 διαδηλωτές (χωρίς το κομμάτι του ΚΚΕ) νομίζω ότι είναι σωστές (και ίσως είναι και αρκετά συγκρατημένες). Καταθέτω παρακάτω μερικές προσωπικές εντυπώσεις της φετινής πορείας του Πολυτεχνείου.
Η πορεία ξεκίνησε ύστερα από μία καταρρακτώδη βροχή που διήρκεσε σχεδόν μισή ώρα και μας έκανε όλους να φοβηθούμε ότι θα μπορούσε να διαλύσει τον μεγάλο όγκο των συγκεντρωμένων. Όμως ο κόσμος δεν έφυγε, αντίθετα συνέχισε να έρχεται παρ’ ότι έβρεχε, πολύ περισσότερο αφότου σταμάτησε η βροχή. Το εντυπωσιακό μέγεθος της πορείας φάνηκε όταν ξεκινήσαμε και ο κόσμος μπήκε στα διάφορα μπλοκ. Ο χώρος που καταλάμβανε η διαδήλωση είναι ενδεικτικός του μεγέθους της: όταν η κεφαλή της πορείας είχε περάσει το Χίλτον και σχεδόν βρίσκονταν μπροστά στο Μέγαρο Μουσικής, τα τελευταία μπλοκ βρίσκονταν ακόμα στα Λουλουδάδικα της Βουλής. Τα φοιτητικά μπλοκ ήταν τεράστια (περνούσαν επί ένα τέταρτο μπροστά από το γλυπτό του Δρομέα). Επίσης πολύ μεγάλα ήταν και τα μπλοκ της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και των αντιεξουσιαστών.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της χτεσινής διαδήλωσης ήταν η πυκνότητά της. Σε όλα σχεδόν τα μπλοκ ο κόσμος ήταν στριμωγμένος μεταξύ του, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι συμβαίνει συνήθως. Στην πραγματικότητα, σε πάρα πολλά μπλοκ, έμπαινε κόσμος ο οποίος δεν είχε σχέση με το συγκεκριμένο χώρο του μπλοκ.
Μπορούμε να πούμε ότι το κίνημα επιχείρησε μια θεαματική επανεμφάνιση στους δρόμους, ύστερα από την καλοκαιρινή-φθινοπωρινή κινηματική ύφεση και ύστερα από την εκλογική χρεοκοπία των κομμάτων με τα οποία πραγματοποιείται η επίθεση της αστικής τάξης. Ο κόσμος του κινήματος είδε την πορεία του Πολυτεχνείου σαν μία πρώτη κίνηση για να ξεκινήσουν νέοι αγώνες. Εάν αυτή η διάθεση επεκταθεί και στα πλατιά στρώματα της εργατικής τάξης, είναι ένα ζήτημα που θα κριθεί το επόμενο διάστημα.
Φαίνεται πάντως ότι και η κυβέρνηση αξιολόγησε κάπως έτσι την κατάσταση. Καθώς σχεδιάζεται μια νέα επίθεση στα εργατικά δικαιώματα, τα επιτελεία της άρχουσας τάξης προσπαθούν να είναι προσεκτικά και να μην προκαλέσουν μια σύγκρουση με το κίνημα. Το επόμενο διάστημα εξάλλου υπάρχουν δύο σημαντικά κινηματικά γεγονότα: η επέτειος της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου και η πανεργατική απεργία της 15 Δεκέμβρη, και η κυβέρνηση δεν θέλει να μετατραπούν αυτές οι ημερομηνίες σε μαζικές και μαχητικές αμφισβητήσεις της πολιτικής της που θα πυροδοτήσουν ένα νέο εργατικό κίνημα. Επίσης υπάρχει γι’ αυτήν ο κίνδυνος ενός νέου φοιτητικού κινήματος που θα συνδεθεί με το εργατικό κίνημα και θα το ενισχύσει. Για όλους αυτούς τους λόγους, η εντύπωσή μου είναι, ότι συγκριτικά με τις πορείες του Πολυτεχνείου των προηγούμενων χρονιών και συγκριτικά με όλες σχεδόν τις μεγάλες διαδηλώσεις της τελευταίας περιόδου, στη χτεσινή πορεία του Πολυτεχνείου, η παρουσία των ΜΑΤ ήταν κάπως… “διακριτική”. Βεβαίως ήταν προκλητικοί (κυρίως εναντίων των μπλοκ των αντιεξουσιαστών, αλλά όχι μόνο) και προσπάθησαν να διαλύσουν προς το τέλος συγκροτημένα κομμάτια διαδηλωτών (οι εικόνες αυτές μου έχουν μεταφερθεί και μπορεί σε μεγάλο βαθμό να είναι ανακριβείς), αλλά όμως σίγουρα δεν προσπάθησαν να διαλύσουν την πορεία, να αποκόψουν κομμάτια και γενικά να προκαλέσουν μια ένταση, με βάση την οποία θα δικαιολογούσαν μια εκτεταμένη καταστολή (όπως έκαναν σε πάρα πολλές άλλες πορείες το προηγούμενο διάστημα).
Στην πορεία συνέβησαν δύο γεγονότα που έχει σημασία να σχολιαστούν.
Το ένα είναι η εκδίωξη της ΠΑΣΠ από τη διαδήλωση. Θεωρώ από πολλές απόψεις δικαιολογημένη την οργή που μπορεί να αισθανθεί κανείς εναντίον της νεολαίας του κόμματος που ευθύνεται γι’ αυτή την πρωτοφανή σε έκταση και βάθος επίθεση στην εργατική τάξη και τη νεολαία. Όμως οι επιλογές του κινήματος δεν μπορεί να καθορίζονται από συναισθήματα, αλλά από την διαυγή ανίχνευση των προϋποθέσεων της νίκης. Και από αυτή την άποψη η επίθεση εναντίον της ΠΑΣΠ ήταν σοβαρό λάθος (κάτι ανάλογο έγινε επίσης και στη Θεσσαλονίκη). Το προηγούμενο διάστημα, στις γενικές απεργίες της Άνοιξης βαδίσαμε μαζί με σωματεία της ΠΑΣΚΕ στις διαδηλώσεις. Στις 5 Μάη ήταν κάποια από αυτά τα σωματεία που συγκρούστηκαν με τα ΜΑΤ προσπαθώντας να μπουν μέσα στη Βουλή. Βέβαια ο Παναγόπουλος μπορεί να μην τολμούσε να κυκλοφορήσει μέσα στη διαδήλωση, αλλά κανένας δεν σκέφτηκε να επιτεθεί σε οποιονδήποτε συνδικαλιστή της ΠΑΣΚΕ, ή έστω να του ζητήσει να φύγει από τη διαδήλωση.
Αυτή τη στιγμή η ΠΑΣΠ (ή τουλάχιστον ένα πλειοψηφικό της κομμάτι) μέσα στα πανεπιστήμια έχει διαφωνήσει με τα μέτρα που προωθεί η Διαμαντοπούλου, όπως επίσης έχει διαφωνήσει και με την πολιτική της κυβέρνησης. Η εμπειρία του φοιτητικού κινήματος του 2006-2007 δείχνει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν σοβαροί φοιτητικοί αγώνες, καταλήψεις, μαζικές διαδηλώσεις κ.λπ., εάν δεν τραβηχτεί στην πλευρά του αγώνα η πλειοψηφία της βάσης της ΠΑΣΠ. Το να σπάσει και οργανωτικά αυτός ο κόσμος από την ΠΑΣΠ και να ενταχθεί στις κινηματικές συλλογικότητες της Αριστεράς, είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το επιδιώκουμε, αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει αυτόματα. Το πιο πιθανό (όπως δείχνει η εμπειρία των προηγούμενων καταλήψεων) είναι να μετατοπιστεί ένα μεγάλο κομμάτι της βάσης της ΠΑΣΠ (κρίσιμο για να έχουμε μαζικούς αγώνες) μαζί με τμήματα της ηγεσίας του. Γι’ αυτό και δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε την πολιτική της ασφυκτικής πολιτικής πίεσης στον κόσμο της ΠΑΣΠ (έτσι ώστε να τον εντάξουμε στο κίνημα) με την πολιτική της στρατιωτικού τύπου επίθεσης εναντίον του. Αυτό ενδεχομένως είναι ένα πολύ κρίσιμο ζήτημα, για να μπορέσει το φοιτητικό κίνημα να δώσει τους αγώνες που απαιτεί η περίοδος.
Το δεύτερο σοβαρό γεγονός της σημερινής πορείας ήταν η παρανοϊκή συμπεριφορά του ΚΚΕ. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια η πορεία του Πολυτεχνείου είναι η μόνη στην οποία το ΚΚΕ δέχεται να βαδίσει μαζί όσους δεν ψηφίζουν ΚΚΕ. Και μάλιστα “κατέκτησε” το δικαίωμα (αστυνομικό καθήκον μάλλον) να βαδίζει στο τέλος της πορείας, έτσι ώστε να “περιφρουρεί” την πορεία από τους… διαδηλωτές. Αυτό γίνεται από το 1996, μετά την καταπάτηση του φοιτητικού ασύλου από την αστυνομία το 1995 (όταν η αστυνομία εισέβαλε στο Πολυτεχνείο και συνέλαβε 500 άτομα). Έκτοτε το ΚΚΕ ανέλαβε να καταστέλλει στις πορείες του Πολυτεχνείου, μορφές δράσεις που δεν εγκρίνονταν από το Πολιτικό του Γραφείο και την Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών. Την πρώτη μάλιστα χρονιά που εφάρμοσε αυτή την τακτική, η αστυνομία εξέφρασε δημόσια τις ευχαριστίες της προς το ΚΚΕ για τις υπηρεσίες του.
Αυτά έγιναν τα πρώτα χρόνια. Γιατί πολύ γρήγορα η μαζικοποίηση του κινήματος κατέστησε άχρηστο το ρόλο του ΚΚΕ στην πορεία του Πολυτεχνείου (δεν είναι τόσο εύκολο πια να τα βάλει με μια πορεία, 10.000 ανθρώπων για παράδειγμα). Η θέση του, στην ουρά των πορειών του Πολυτεχνείου, οι οποίες γινόταν όλο και μαζικότερες στη δεκαετία του 2000, αντανακλούν το ρόλο του και τη θέση του μέσα στο πραγματικό κίνημα (στην ουρά του κινήματος, έτοιμο να μαζέψει τον κόσμο και να τον στείλει συντεταγμένα στο σπίτι του για να μην συμμετέχει στις αποφασιστικές μάχες). Από αυτή την άποψη λοιπόν, η συμμετοχή του στην πορεία του Πολυτεχνείου όλα αυτά τα χρόνια, αποτελούσε ένα κινηματικό παράδοξο. Φέτος το ΚΚΕ αποφάσισε να διορθώσει τη στάση του και… αποχώρησε τρέχοντας (κυριολεκτικά τρέχοντας) από την πορεία. Βάδισε μόνο του, από άλλο δρόμο, προσπαθώντας να εμποδίσει τον κόσμο του να έρθει έστω και σε οπτική επαφή με τους υπόλοιπους διαδηλωτές. Αποφάσισε ότι δεν πρέπει να συνυπολογιστεί η διαδήλωσή του (σαφώς μικρότερη από το μισό της διαδήλωσης του Πολυτεχνείου), στις δυνάμεις του κινήματος που κατέβηκε σήμερα στο δρόμο.
Δυστυχώς. Το όποιο κίνημα αναπτυχθεί την επόμενη περίοδο δεν έχει να περιμένει απολύτως τίποτα από το ΚΚΕ για να μπορέσει να νικήσει. Ίσως μάλιστα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.
Κώστας Κ.
Όλες οι φωτογραφίες είναι από:
http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1225795
http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1225565
ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΥΔΑΠ 
18/11/2010 στις 00:25
…δηλαδή το “κίνημα και η Αριστερά” έχει ανάγκη λιγότερο ή καθόλου το αστικό “Κ”ΚΕ και περισσότερο συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ και τον κορμό της νεολαίας της ΠΑΣΠ; Γιατί αυτό; Για να τροφοδοτούμε με “Αριστερή φαντασία” ένα κίνημα που δε μάχεται με τους δικούς του ταξικούς όρους; Σαφώς και οι όροι του κινήματος δεν καθορίζονται μονοσήμαντα ούτε από το ξέσπασμα της ταξικής πάλης, ούτε από τη συνειδητοποίηση του περιεχομένου της πάλης, αφού οι ταξικοί όροι είναι ανεξάρτητοι, το τονίζω, ανεξάρτητοι από το κίνημα, το ίδιο το κίνημα είναι η πρακτική έκφραση αυτών των όρων και μετασχηματίζεται ουσιαστικά σε κίνημα ταξικό όταν μπορεί (και δεν είναι σε θέση πάντα να το κάνει αυτό) να καθορίσει και καθορίζει του όρους που το γέννησαν. Χωρίς αυτήν την αναγκαία προϋπόθεση δεν έχουμε κίνημα, αλλά “απόψεις” πάνω στο “Κίνημα” με θεότητα του Κινήματος την Αριστερά. Η Αριστερά ανήκει περισσότερο στο μονότονο άχρονο τόπο της πίστης και λιγότερο στο ζωντανό χώρο και χρόνο της ταξικής πολιτικής. Είναι αδιανόητο η πολυδιαφημισμένη και που έχει ελάχιστα κατανοηθεί, ενότητα του κινήματος, να βασίζεται σε “φωτοβολίδες” και όρους εξωτερικούς ως προς το ίδιο το περιεχόμενο της εσωτερικής, ταξικής, ενότητας. Εσωτερική ενότητα δε σημαίνει καθόλου εξωτερική “συγκόλληση” μα ενότητα εσωτερική μέσα από τη διαφορά των προλεταριακών και προλεταριοποιημένων στρωμάτων εντός συγκεκριμένων και ανεπανάληπτων ιστορικών συνθηκών. Η εσωτερική ενότητα είναι ταυτόχρονα προϋπόθεση και αποτέλεσμα της ταξικής πάλης και της πάλης στο εσωτερικό αυτής της πάλης για το συνειδητό καθορισμό των όρων του ταξικού αγώνα. Αν κάποιοι συνδικαλιστές αστικών κομμάτων ή νεολαίες τους, διαφωνούν με την πολιτική των κομμάτων τους, αυτό δε σημαίνει αυτόματα πως διαφωνούν με την αστική πολιτική ως τρόπο σύλληψης και “άσκησης” της πολιτικής. Πόσο μάλλον να φτάσουν και σε μια ιστορική κριτική της ίδιας της έννοιας της πολιτικής και της δημοκρατίας και των διαχωρισμών που η ίδια συγκαλύπτει με τα τυπικά διακαιώματα ισότητας της εμπορευματικής κοινωνίας. Ο δρόμος από τη διαφωνία και τη “ρήξη” στη συνειδητοποίηση του συνόλου των σχέσεών μου με την κοινωνική πραγματικότητα είναι δρόμος μακρύς και δραματικός και αναγκαστικά προϋποθέτει το διαλεκτικό ξεπέρασμα της ταυτότητάς μου ως φοιτητή, εργάτη ή συνδικαλιστή. Και δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το που μπορεί να καταλήξει η αρχική μου διαφωνία και “ρήξη” ως φοιτητή, εργάτη ή συνδικαλιστή…
18/11/2010 στις 00:25
Κώστας Κ.
Απάντηση στο σχόλιο “μισό λεπτό…”
Τι ακριβώς θέλεις να πεις επί του ζητήματος που σε παρακίνησε να γράψεις το σχόλιό σου; Γιατί στην πραγματικότητα δεν λες τίποτα. Επιχειρείς μια ρητορική επίδειξη γνώσεων περί των κανόνων και νόμων της ταξικής ενότητας, αλλά για το ουσιαστικό ζήτημα δε λες κουβέντα. Εν πάσι περιπτώσει να απαντήσω στο μόνο ερώτημα που φαίνεται ότι διατυπώνεις. Γράφεις:
“…δηλαδή το “κίνημα και η Αριστερά” έχει ανάγκη λιγότερο ή καθόλου το αστικό “Κ”ΚΕ και περισσότερο συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ και τον κορμό της νεολαίας της ΠΑΣΠ; [παρεμπιπτόντως δεν καταλαβαίνω τα εισαγωγικά που βάζεις στο “Κ” και τον χαρακτηρισμό “αστικό”]“.
Η ερώτηση είναι σχεδόν ταυτολογική και χωρίς νόημα. Εάν το κίνημα χρειάζεται το ΚΚΕ, τότε το ΚΚΕ πρέπει να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του κινήματος. Δεν το κάνει. Αντίθετα αυτό που κάνει με συστηματικό τρόπο και με επιμονή είναι να διασπά την ενότητα του κινήματος. Να σέρνει τον κόσμο που επηρεάζει μακριά από τις μεγάλες μάχες και ακόμα να προσπαθεί να χρησιμοποίησει αυτόν τον κόσμο ενάντια στο κίνημα. Στις απεργίες της Άνοιξης κατέβαλε σκληρές προσπάθειες για να εμποδίσει αυτή την ενότητα. Την πρώτη περίοδο του φοιτητικού κινήματος, η νεολαία του μαζί με την ΔΑΠ επιχείρησαν να εμποδίσουν να βγουν καταλήψεις. Στην νεολαιίστικη εξέγερση του Δεκέμβρη συντάχθηκε ανοιχτά με την κυβέρνηση και με το ΛΑΟΣ. Άρα λοιπόν, εάν το κίνημα χρειάζεται το ΚΚΕ, αλλά αυτό δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κινήματος… ε, τότε η απάντηση είναι μάλλον απλή: το κίνημα δεν χρειάζεται το ΚΚΕ.
Όμως το κίνημα έχει ανάγκη να εντάξει στις γραμμές του τον κόσμο που επηρεάζεται από το ΚΚΕ, όπως άλλωστε χρειάζεται και τον κόσμο που επηρεάζεται από την ΠΑΣΚΕ και την ΠΑΣΠ. Γι’ αυτό άλλωστε κάνω κριτική και στο ΚΚΕ το οποίο δεν αφήνει τον κόσμο να ενωθεί με το κίνημα, γι’ αυτό έκανα κριτική και σ’ αυτούς που επιτέθηκαν στη ΠΑΣΠ.
Τώρα όσον αφορά τα θεωρήματα περί ενότητας που διατυπώνεις, δεν πιστεύω ότι έχουν την παραμικρή χρησιμότητα για το κίνημα, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Παρ’ όλ’ αυτά πρέπει να επισημάνω, ότι αυτές οι απόψεις απορρέουν από μία ανομολόγητη πεποίθηση: οι αγώνες που γίνονται σήμερα δεν μπορούν να νικήσουν, γι’ αυτό και μεις (οι γνήσιοι κομμουνιστές) δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα για να τους ενισχύσουμε. Εάν ο κόσμος που κατεβαίνει στις πορείες και κάνει απεργίες δεν είναι ψηφοφόρος του ΚΚΕ, τότε δεν μπορεί να νικήσει και εμείς δεν θα κάνουμε τίποτα για να μπορέσει να νικήσει. Από αυτόν τον θλιβερό κύκλο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, ο κόσμος μπορεί να ξεφύγει μόνο γυρίζοντας τις πλάτες στο ΚΚΕ.
Και ένα τελευταίο: χρησιμοποιείς το επίθετο “αστικό” για το ΚΚΕ, σαν να το έχω χρησιμοποιήσει εγώ. Δεν υπάρχει μέσα στο κείμενό μου και θα προτιμούσα να χρησιμοποιήσω για το ΚΚΕ τον όρο “ρεφορμιστικό κόμμα” έτσι όπως το εννοεί ο Λένιν: πράκτορας της αστικής τάξης μέσα στην εργατική τάξη.