Κρίση και ανισότητες

Συνθήκες κραχ στην αγορά εργασίας

Του Σάββα Γ. Ροµπόλη

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2010  «ΤΑ ΝΕΑ»

Είναι πλέον φανερό ότι η συντελούµενη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 επιλογή της εφαρµοζόµενης οικονοµικής πολιτικής της αύξησης των κοινωνικών και εισοδηµατικών ανισοτήτων καθώς και της εύθραυστης ανάπτυξης του χρηµατοπιστωτικού τοµέα οδήγησε, µεταξύ των άλλων αιτίων, την παγκόσµια οικονοµία στην πρόσφατη οικονοµική κρίση και ύφεση που η έξοδός της θα είναι αργή και παρατεταµένη επιφέροντας, επιπλέον, συνθήκες κραχ στην αγορά εργασίας µε την αύξηση της ανεργίας.  

Στο πλαίσιο αυτό, διερευνώντας την εφαρµοζόµενη οικονοµική πολιτική στην Ελλάδα την περίοδο 1994-2008, διαπιστώνεται, εκτός των άλλων, ότι ήταν µία περίοδος σηµαντικής αύξησης του ΑΕΠ και της ανισοκατανοµής του εισοδήµατος, κατά την οποία θα έπρεπε να µειωθούν τα δηµόσια ελλείµµατα και το δηµόσιο χρέος.

Αντί  αυτού, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία σε συνθήκες δανειστικής οικονοµίας, παρατηρείται µια σταδιακή και σοβαρή αύξηση του δηµόσιου ελλείµµατος και του δηµόσιου χρέους.

Με άλλα λόγια, η διαπίστωση αυτή αποδεικνύει ότι η οικονοµική και δηµοσιονοµική πολιτική που ασκήθηκε κατά την περίοδο αυτή στην Ελλάδα προσέφερε απαλλαγές και απελευθέρωση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής στα υψηλά εισοδήµατα και στις επιχειρήσεις καθώς και σε υπερτιµολογήσεις των κρατικών προµηθειών και εξ αυτού του γεγονότος η χώρα κατέφυγε σε δανεισµό για να καλύψει την απώλεια εσόδων του κρατικού προϋπολογισµού και του προϋπολογισµού των ασφαλιστικών ταµείων, χρεώνοντας µε επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου τις παρούσες και τις µελλοντικές γενεές των µισθωτών φορολογουµένων τουλάχιστον κατά 20% για την αποπληρωµή του αυξηµένου δηµόσιου χρέους.

Παράλληλα, οι δυσµενείς εξελίξεις της ελληνικής οικονοµίας κατά το 2009 και η αναποτελεσµατικότητα των εφαρµοζόµενων µέτρων ανάσχεσης της οικονοµικής κρίσης και ύφεσης προδιαγράφουν ότι κατά το 2010 και το 2011 θα αυξηθεί ο αριθµός των επιχειρήσεων που θα διακόψουν τη λειτουργία τους, θα αυξηθούν οι απολύσεις και οι διαθεσιµότητες των εργαζοµένων, θα αυξηθούν οι τιµές των προϊόντων και υπηρεσιών, θα διευρυνθούν οι ευέλικτες και ανασφαλείς µορφές απασχόλησης και η εκ περιτροπής εργασία µε την εφαρµογή συνθηκών κινεζοποίησης της αγοράς εργασίας, θα αυξηθεί σηµαντικά η ανεργία και θα συντελεσθεί µία σοβαρή επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Με άλλα λόγια, θα διευρυνθούν περαιτέρω οι εισοδηµατικές και κοινωνικές ανισότητες που οδήγησαν µαζί µε άλλες αιτίες την ελληνική οικονοµία στην πρόσφατη οικονοµική κρίση και ύφεση.  

Η επιλογή αυτή ότι «η κρίση των ανισοτήτων αποτελεί λύση της οικονοµικής κρίσης και ύφεσης» συµβαίνει, όταν το επίπεδο σύγκλισης της ελληνικής οικονοµίας µε τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις τιµές καταναλωτή είναι 94% (ακριβή χώρα), η παραγωγικότητα της εργασίας είναι 92% (χώρα πολλών ωρών και έντασης εργασίας) και οι µισθοί είναι 82% (χαµηλοί µισθοί σε σχέση µε το επίπεδο παραγωγικότητας και των τιµών), το επίπεδο των οποίων συµπαρασύρει και το επίπεδο των συντάξεων σε αντίστοιχα χαµηλά επίπεδα.

Ταυτόχρονα, ένα ευρώ στα τέσσερα που παράγονται στην ελληνική οικονοµία δεν φορολογείται (25%, διαρροή ετήσιων εσόδων του κρατικού προϋπολογισµού 12-15 δισ. ευρώ) και η φορολογική ανισότητα µισθών και κερδών έχει υπερβεί κάθε όριο.

Από την άποψη αυτή είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση σύµφωνα µε την οποία η πραγµατική φορολογική επιβάρυνση της εργασίας στην Ελλάδα (35,1% το 2007) αντιστοιχεί στον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 25 (36,4%, 2006), ενώ η πραγµατική φορολόγηση των κερδών ανέρχεται σχεδόν στο ήµισυ του µέσου όρου της Ε.Ε. των 25 (15,9% για την Ελλάδα, έναντι 33,0% στην Ε.Ε. των 25).

Το ίδιο η αναλογία εισοδηµάτων ιδιοκτησίας προς τις αµοιβές εργασίας (περιλαµβάνεται και η αυτοαπασχόληση) το 2009 ήταν 0,43 και στη ζώνη του ευρώ 0,25, αποκαλύπτοντας το µέγεθος και το βάθος της ανισοκατανοµής του εισοδήµατος στη χώρα µας εις βάρος της µισθωτής εργασίας

Κατά συνέπεια, κρίνοντας εκ του αποτελέσµατος, η στρατηγική αντιµετώπισης και ανάσχεσης της οικονοµικής και δηµοσιονοµικής κρίσης δεν απαιτεί µόνο την κήρυξη πολέµου κατά της φοροδιαφυγής, της εισφοροδιαφυγής και της θεσµοποιηµένης φοροαποφυγής, αλλά απαιτεί πριν και πάνω απ όλα την άρση των εισοδηµατικών και κοινωνικών ανισοτήτων µε την αναδιανοµή του εισοδήµατος, προκειµένου να αποκατασταθεί η δηµοσιονοµική ανισορροπία και να αναταχθεί το επίπεδο της ζήτησης και της επενδυτικής – αναπτυξιακής δραστηριότητας της ελληνικής οικονοµίας.

Ο Σάββας Ροµπόλης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστηµίου, επιστηµονικός διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ.

ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Επιβάλλεται η άρση των εισοδηµατικών και κοινωνικών ανισοτήτων µε την αναδιανοµή του εισοδήµατος